Het recht biedt nauwelijks ruimte om een loonsverlaging eenzijdig door te voeren. Maar wie werknemers om een offer vraagt, kan wel op begrip rekenen. Maar dan moet er, als het beter gaat, wel iets worden teruggegeven, schrijft Sonia Beedie van Pellicaan Advocaten.

Twee jaar geleden probeerde Cap Gemini 10 procent loonsverlaging door te drukken (zie mijn bijdrage daarover destijds), nu vraagt de V&D haar werknemers 5,8 procent in te leveren.

Het is een trend. Ruim één op de tien werkgevers heeft het afgelopen jaar zijn werknemers gevraagd een loonoffer te accepteren, en bijna 25 procent van alle werkgevers heeft in 2014 de arbeidsvoorwaarden van hun personeel verslechterd, zo bleek uit onderzoek van Hans van der Spek van Berenschot.

De vakbonden staan op hun achterste poten. Maar is het eigenlijk wel zo erg? Moeten we niet allemaal een beetje inleveren om door deze crisis heen te komen?

Het blijkt dat personeel in toenemende mate bereid is een beetje “mee te ondernemen” en baanzekerheid boven financiële zekerheid plaatst.

Salarisverlaging afdwingen onmogelijk

Juridisch is het vrijwel onmogelijk om een salarisverlaging af te dwingen. Eenzijdig kun je als werkgever niet zomaar de arbeidsvoorwaarden wijzigen, en zeker niet een primaire arbeidsvoorwaarde als loon. Je moet daar erg goede redenen voor aan kunnen voeren, en het liefst ook compensatie aanbieden aan je werknemers. Die werknemer moet namelijk wel gewoon z’n hypotheek kunnen blijven betalen.

Hoewel je als werknemer niet akkoord hoeft te gaan met zo’n offer, is het alternatief vaak ontslag. Met de huidige arbeidsmarkt is dat geen prettig vooruitzicht. De juridische werkelijkheid wordt ingehaald door het echte leven.

Volledige bescherming naïef

In deze tijden van crisis is het in mijn optiek naïef om te denken dat je als werknemer volledig beschermd kunt blijven tegen de grote boze buitenwereld waarin het nu eenmaal financieel slecht gaat.

De regering moet bezuinigen, ondernemers moeten het hoofd boven water houden, waarom zouden we niet van werknemers hetzelfde mogen verwachten? De offers moeten natuurlijk niet buitensporig zijn, werknemers moeten als zwakkere partij nog steeds tot op zekere hoogte beschermd worden.

En als een werknemer op deze manier wordt gevraagd mee te delen in de pijn van het ondernemerschap, past het ook om aan te bieden diezelfde werknemer te laten meegenieten in de betere tijden. Dus als je een loonoffer vraagt, stel dan alvast een verbetering in het vooruitzicht voor als de zon weer schijnt. Zo creëer je niet alleen een situatie waarin je als werkgever kunt overleven, maar een ook waarin je werknemers gemotiveerd zijn om daaraan mee te helpen.

Sonia Beedie is advocaat bij Pellicaan advocaten en gespecialiseerd in arbeids- en ondernemingsrecht.

Lees ook

Waarom de bonden niet akkoord gaan met loonsverlaging bij V&D

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl